Tại Bắc Ninh có khá nhiều ngôi chùa nức tiếng gần xa được nhiều du khách tìm đến dâng hương lễ phật vào các đầu xuân năm mới hay các ngày lễ hội. Vậy các ngôi chùa ở Bắc Ninh đó là ngôi chùa nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay sau đây!

1. Chùa Dâu

Ngôi chùa đầu tiên mà chúng tôi muốn giới thiệu đến các bạn đó chính là chùa Dâu. Ngoài ra, chùa còn được biết đến với tên gọi là chùa Pháp Vân, chùa Diên Ứng, chùa Cả, Cổ Châu Tự, Duyên Ứng tự hay chùa Cổ Châu. Đây là một trong số các chùa đẹp ở Bắc Ninh nằm tại xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành. Chùa cách thành phố Hà Nội khoảng 30km. Đây cũng là ngôi chùa được liệt vào danh sách những ngôi chùa cổ xưa nhất tại Việt Nam

Theo sử sách ghi lại thì chùa Dâu được xây dựng vào buổi đầu Công Nguyên. Vào năm 187 chùa được khởi công xây dựng, cho tới năm 226 thì hoàn thành. Tới năm 1313 chùa được xây dựng lại. Từ đó tới nay, chùa Dâu cũng đã trải qua nhiều lần trùng tu. Vào cuối thế kỷ thứ 6, một nhà sư từ Trung Quốc đã ghé qua chùa và lập nên một phái Thiền tại Việt Nam. Và ngày 28/04/1962, chùa Dâu được Nhà xếp vào hạng di tích lịch sử.

Về kế trúc, ngôi chùa Bắc Ninh này cũng giống như nhiều ngôi chùa khác tại Việt Nam được xây dựng theo kiểu “nội công ngoại quốc”. Chùa gồm có bốn dãy nhà liên thông thành hình chữ nhật, bao quanh ba ngôi nhà chính là tiền đường, thiên hương và thượng điện. Mặc dù hiện nay tại chùa không còn hậu đường nữa nhưng du khách khi ghé thăm chùa vẫn có thể chiêm ngưỡng được bốn mươi gian nhà oản nằm tại hai bên tả hữu chùa.

Điểm gây ấn tượng nhất của ngôi chùa nổi tiếng ở Bắc Ninh này đó chính là những pho tượng thờ. Tại gian giữa của chùa là một bức tượng Bà Dâu hay còn gọi là nữ thần Pháp Vân màu đồng hun có chiều cao 2m. Tượng có dáng vẻ uy nghi, trầm mặt, giữa trán tượng Phật là một nốt ruồi đậm. Hai bên bức tượng là tượng Kim Đồng và Ngọc Nữ. Ngoài ra, tại chìa còn có cả tượng Bà Đậu do trước đây tượng đặt tại chùa Đậu (Bắc Ninh) nhưng chùa bị Pháp phá hủy nên bức tượng được chuyển về chùa Dâu để thờ phụng. Những bức tượng này đều có niên đại từ thế kỷ 18. Bên trái thượng điện là pho tượng của Mạc Đĩnh Chi. Bức tượng này có niên đại lâu hơn cả, đã có từ thế kỷ 14.

Ở giữa sân chùa ở Bắc Ninh là một cây tháp Hòa Phong được xây từ gạch cỡ lớn ngày xưa. Qua thời gian, tòa tháp đã mất đi 6 tầng phía trên, giờ chỉ còn 3 tầng phía dưới, cao khoảng 17m. Tại mặt trước của tầng 2 có mặt bảng hiệu bằng đá được khắc chữ “Hòa Phong Tháp”. Trong tháp có đặt một quả chuông bằng đồng được đúc từ năm 1793 cùng một chiếc khánh đồng đúc năm 1817. Tại 4 góc tháp là 4 bức tượng Thiên Vương, mỗi bức cao 1,6m. Trước tháp, phía bên phải có một tấm bia đá vuông được dựng vào năm 1738, bên trái là tượng cừu đá cao 0,8m và dài 1,33m.

2. Chùa Bút Tháp

Một trong số các chùa nổi tiếng ở Bắc Ninh chính là chùa Bút Tháp hay còn được gọi là Ninh Phúc tự hoặc chùa Nhạn Tháp. Chùa nằm tại thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành. Chùa nổi tiếng với bức tượng Phật Bồ Tát Quán Thế Âm thiên thủ thiên nhãn được làm bằng gỗ. Đây cũng là bức tượng Phật bằng gỗ lớn nhất Việt Nam tính tới thời điểm hiện tại.

Theo sử sách ghi lại thì ngôi chùa đẹp ở Bắc Ninh đã có từ thời vua Trần Thánh Tông, khi ấy trụ trì chùa chính là thiền sư Huyền Quang. Vị trụ trì đã cho xây dựng ngọn tháp đa cao 9 tầng được trang trí bằng hình hoa sen. Tuy nhiên, đến nay thì ngọn tháp này không còn nữa.

Vào năm 1633, Hòa thượng Chuyết Chuyết (1590 – 1644) quê tỉnh Phúc Kiến, Trung Hoa sang Việt Nam làm trụ trì. Đây cũng là thời kỳ mà chùa Bút Tháp đã trở nên rất nổi tiếng. Sau khi Hòa thượng Chuyết Chuyết viên tịch thì Thiền sư Minh Hạnh là học trò của ông lại tiếp tục thay ông nắm giữ vai trò là người trụ trì. Cũng vào thời gian này, Hoàng Thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc, hiệu Diên Viên về đây tu hành, thấy chùa quá hư nát nên đã xin Chúa Trịnh Tráng cho tu sửa lại. Đến năm 1647 mới hoàn thành. Về cơ bản thì quy mô của chùa hiện tại cũng được xây dựng từ khi đó.

Vào năm 1876, vua Tự Đức thấy nơi đây có một tòa  tháp khổng lồ nên đặt tên là Bút Tháp mặc dù trên đỉnh vẫn để là tháp Bảo Nghiêm. Sau này chùa còn được trải qua nhiều lần trùng tu vào các năm 1739, 1903, 1915, 1921, 1992 đến 1996.

Xét về kiến trúc thì ngôi chùa này vẫn lưu giữ được cơ bản các di tích của thế kỷ XVII. Phật điện gồm có 10 nếp nhà nằm trên một trục dài 100m. Đi qua cửa tam quan là đến gác chuông hai tầng, tám mái.

Chùa cũng giống chùa Dâu, ngôi chùa Bắc Ninh có 3 dãy nhà là tiền đường, thiên hương và thượng điện tạo thành chữ “Công”. Bên trong chùa có đặt khá nhiều pho tượng, nổi bật nhất là tượng Quan Âm nghìn mắt nghìn tay. Bức tượng này được điêu khắc bởi điêu khắc gia họ Trương vào năm 1656. Bức tượng cao tới 3,7m, chiều ngang 2,1m và dày 1,15m. Tượng có tổng cộng 11 đầu, 831 tay với 42 tay lớn, 789 tay dài ngắn khác nhau.

Ngoài ra tại chùa còn có 2 tác phẩm điêu khắc khác vô cùng nổi tiếng là tượng Tây Thiên Đông Độ Việt Nam lịch đại Tổ sư cùng tượng Thị Kính. Pho tượng Tuyết Sơn cũng là một trong các kiệt tác và có giá trị lịch. Bên cạnh đó, tại chùa còn có trên 70 pho tượng gỗ khác được tạc với nhiều tư thế hình dạng khác nhau.

Về cơ bản chùa vẫn sử dụng kiến trúc khung gỗ chịu lực, nền được làm bằng đá nên khá chắc chắn. Đây không chỉ là một nơi thờ cúng tâm linh mà còn mang giá trị văn hóa và lịch sử ý nghĩa.

3. Chùa Phật Tích

Chùa Phật Tích là ngôi chùa cuối cùng trong số các chùa đẹp ở Bắc Ninh mà chúng tôi muốn giới thiệu đến các bạn. Ngoài tên Phật Tích thì chùa còn có tên gọi là Vạn Phúc. chùa nằm tại núi Phật Tích, xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Đây là nơi lưu giữ bức tượng Phật bằng đá từ thời nhà Lý lớn nhất Việt Nam.

Chùa được xây dựng từ rất lâu đời, vào năm Thái Bình thứ 4, tức 1057, dưới thời nhà Lý. Vào năm 1066, vua Lý Thánh Tông cho xây dựng thêm một tòa tháp cao. Khi tòa tháp này đổ lại làm lộ ra bức tượng Phật A di đà bằng đá xanh nguyên khối, bên ngoài được dát vàng. Để ghi nhận sự kiện kỳ lạ này người dân xóm Hỏa kê cạnh chùa đã đổi tên thành Phật Tích.

Vào năm 1071, trong một lần du ngoạn tại vùng Phật Tích vua Lý Thánh Tông đã viết một chữ Phật và cho người khắc vào đá, đặt lên sườn núi. Còn vua Trần Nhân Tông thì lại cho xây dựng một thư viện lớn cùng cung Bảo Hoa. Vua Trần Nghệ Tông thì chọn đây làm nơi tổ chức cuộc thi Thái học sinh.

Tới năm 1686 dưới thời vua Lê Huy Tông, ngôi chùa Bắc Ninh này được cho xây dựng lại với quy mô lớn, đổi tên thành Vạn Phúc Tự vô cùng tráng lệ, uy nghiêm. Tuy nhiên, vẻ huy hoàng này tồn tại chỉ được khoảng 300 năm. Vào năm 1947, khi thực dân Pháp xâm lược đã cho đốt cháy ngôi chùa. Đến năm 1954 khi hòa bình lập lại chùa mới được khôi phục dần. Năm 1959 chùa được tái tạo lại 3 gian nhỏ để làm nơi đặt pho tượng A di đà bằng đá. Tới tháng 4/1962 thì chùa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa.

Chùa cũng được xây dựng theo lối kiến trúc của ngôi chùa lớn nhất Bắc Ninh là kiểu “nội công ngoại quốc”. Tại sân chùa có trồng một vườn hoa mẫu đơn rất đẹp, luôn nở hoa khoe sắc. Phía bên phải chùa là Miếu thờ Đức chúa – bà Trần Thị Ngọc An, đệ nhất cung tần chúa Trịnh Tráng. Bên trái là nhà thờ tổ đệ nhất thờ Chuyết CHuyết Lý Thiên Tộ.

Ngoài 3 ngôi chùa này thì chùa Tiêu, chùa Lim (Hồng Ân), chùa Bách Môn (Chùa Linh Cảm), Đền Bà Chúa Kho, Đền Giếng,… cũng là những ngôi chùa rất nổi tiếng tại Bắc Ninh.